Kim Jong-il, nhà lãnh đạo bí ẩn của Triều Tiên, đã qua đời trên một chuyến xe hoả vào lúc 8h30 sáng thứ bảy tại đất nước ông. 48h sau đó, các quan chức ở Hàn Quốc vẫn không hay biết về thông tin này chứ đừng nói là Washington - nơi bộ Ngoại giao thừa nhận biết được "các thông tin báo chí" về cái chết của ông Kim sau khi truyền thông chính thống Triều Tiên đưa ra tuyên bố.
Đối với sự thất bại của cơ quan tình báo Hàn Quốc và Mỹ trong việc thu thập bất kỳ manh mối nào về diễn biến quan trọng này, thì các cuộc gọi hoảng hốt và khẩn cấp giữa các quan chức chính phủ đã minh chứng cho bản chất bí mật của Triều Tiên, một quốc gia không chỉ xa lạ với hầu hết thế giới, mà còn bịt kín mọi thông tin theo cách thách thức cả lực lượng phản gián cũng như vệ tinh.
Trước đó, một số cơ quan tình báo châu Á và Mỹ cũng đã thất bại khi thu thập những diễn biến đáng kể tại Triều Tiên. Bình Nhưỡng âm thầm xây dựng một nhà máy làm giàu uranium mà không hề bị phát hiện trong khoảng một năm rưỡi, cho tới khi quan chức Triều Tiên công bố công khai việc này vào cuối năm 2010 với một nhà khoa học hạt nhân Mỹ. Triều Tiên cũng trợ giúp một lò phản ứng hạt nhân toàn diện tại Syria mà bị tình báo phương tây phát hiện.Và khi Mỹ cũng như các nước đồng minh của họ đối mặt với một giai đoạn chuyển giao lãnh đạo không hề chắc chắn ở Triều Tiên - quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân - thì bản chất khép kín của nước này sẽ càng tăng thêm phần phức tạp cho các dự đoán đưa ra. Với rất ít thông tin về con trai - người kế nhiệm ông Kim, và lại càng ít thông tin hơn về dự tính, sắp xếp ẩn sâu trong tầng lớp lãnh đạo Bình Nhưỡng, phần lớn phản ứng của họ sẽ cần tới sự phỏng đoán.
"Chúng tôi đã có những kế hoạch rõ ràng về việc sẽ làm gì nếu Triều Tiên định tấn công, nhưng không có kế hoạch về hệ thống trong chính quyền nước này", Michael J. Green, cựu cố vấn châu Á trong chính quyền Bush nói. "Mỗi lần đưa ra các kịch bản, một trong những mục tiêu đầu tiên là cố gắng tìm hiểu điều gì đang diễn ra bên trong Triều Tiên".
Ở rất nhiều nước, điều này có thể bị chặn đứng bởi điện thoại giữa các quan chức chính phủ hay hệ thống vệ tinh do thám từ trên cao. Và trên thực tế, máy bay do thám Mỹ cũng như vệ tinh đã quét khắp nước này. Các ăng ten có độ nhạy cao ở biên giới giữa Hàn Quốc và Triều Tiên đã thu thập các tín hiệu điện tử. Quan chức tình báo Hàn Quốc cũng không ngại ngần phỏng vấn hàng nghìn người Triều Tiên bỏ sang Hàn Quốc mỗi năm. Nhưng, họ vẫn không có được nhiều thông tin hay sự hiểu biết về công việc nội bộ của chính phủ Triều Tiên. Họ nói, Bình Nhưỡng giữ các thông tin nhạy cảm giới hạn trong một số lượng rất ít các quan chức, những người không "hé miệng" bao giờ.
Christopher R. Hill, một cựu phái viên, người đàm phán với Triều Tiên về chương trình hạt nhân, nói. "Xã hội ấy (Triều Tiên) rất phức tạp. Để hiểu được cấu trúc lãnh đạo đòi hỏi phải trở lại văn hoá Triều Tiên, nắm rõ các nguyên tắc của Nho giáo".
 Tivi trong cửa hiệu điện tử ở Seoul, Hàn Quốc truyền tải thông tin về sự qua đời củaChủ tịch Triều Tiên Kim Jong-il. Ảnh AP |
Hôm thứ hai, chính quyền Obama đã tổ chức tham vấn khẩn cấp với các đồng minh, nhưng nói công khai rất ít về cái chết của lãnh đạo Triều Tiên. Các quan chức cấp cao thừa nhận, họ như người ngoài cuộc, chứng kiến kịch tính ở Triều Tiên và hy vọng mọi thứ sẽ không dẫn tới các hành động gây hấn chống lại Hàn Quốc.
Quan chức Mỹ không đưa ra được hình dung nào về tình hình Triều Tiên mà có thể có dẫn giải hợp lý. Một số cựu quan chức và người đương nhiệm cho rằng, Kim Jong-un còn quá trẻ chưa "kinh qua" để có thể tự tin bước vào con đường của cha mình. Số khác dự đoán, "Kim trẻ" có thể có người nhiếp chính nắm thực quyền trong tay như các quan chức quân sự kiểu Jang Song-taek - em rể của Kim Jong-il, hiện 65 tuổi.
Một sự sắp xếp như vậy sẽ hầu như không có hiệu quả trong việc xoa dịu tham vọng hạt nhân Triều Tiên, nhưng nó có thể mở đầu cho một cuộc tranh giành quyền lực trong nước này. "Viễn cảnh xấu là họ sẽ trải qua sự chuyển giao êm đẹp, người dân tiếp tục đói và họ tiếp tục phát triển vũ khí hạt nhân", Jeffrey A. Bader, cựu cố vấn châu Á cho Tổng thống Obama nói. "Nhưng sự chuyển giao bất ổn, thậm chí sẽ trở nên tồi tệ hơn".
Một cựu quan chức tình báo Mỹ giấu tên chỉ ra rằng: "Những gì tồi tệ nhất về tình báo của chúng tôi là thất bại trong việc thâm nhập sâu vào đội ngũ lãnh đạo hiện tại. Chúng tôi có cả người đào ngũ, nhưng thông tin của họ thường là cũ. Chúng tôi có những người ở cấp trung bình, nhưng họ thường không biết những gì đang xảy ra trong nhóm nòng cốt".
Và thất bại tình báo tồi tệ nhất, tính đến thời điểm này, xuất hiện vào giữa cuộc chiến Iraq. Triều Tiên đã xây dựng một lò phản ứng hạt nhân tại Syria, dựa trên thiết kế lò phản ứng Yongbyon. Quan chức Triều Tiên thường xuyên tới địa điểm này. Nhưng Mỹ vẫn không hay biết gì cho tới khi Meir Dagan, từng là phụ trách Mossad (lực lượng tình báo của Israel) thăm cố vấn an ninh quốc gia của Tổng thống George W. Bush và đặt lên bàn những tấm ảnh chụp lò phản ứng. Sau này, lò phản ứng bị Israel phá hủy trong cuộc không kích 2007.
Trong khi CIA từ lâu nghi ngờ rằng, Triều Tiên đang nỗ lực đi trên "con đường thứ cấp" tới chế tạo bom hạt nhân - đó là làm giàu uranium - thì họ lại không bao giờ tìm thấy các cơ sở thực tế. Sau đó, vào năm ngoái, một nhà khoa học của Đại học Stanford đã tới thăm nhà máy giữa khu liên hợp Yongbyon, nơi vệ tinh Mỹ không ngừng giám sát. Chưa rõ vì sao vệ tinh lại không thể dò tìm hay phát hiện một công trình như vậy giữa khu liên hợp quy mô lớn.
Sự thất bại trong thu thập thông tin tình báo đặc biệt khiến người Hàn Quốc lo lắng và bối rối. Thủ đô Seoul của Hàn Quốc chỉ cách biên giới Triều Tiên 35 dặm, và quân đội không ngừng báo động về một cuộc tấn công bất ngờ xảy ra. Suốt 51 giờ đồng hồ kể từ khi ông Kim qua đời cho tới khi tuyên bố chính thức đưa ra, các quan chức Hàn Quốc không phát hiện ra điều gì bất thường.
Trong suốt thời gian đó, Tổng thống Lee Myung-bak đã tới Tokyo, gặp gỡ Thủ tướng Nhật Bản Yoshihiko Noda, trở về nhà và tổ chức một bữa tiệc sinh nhật 70 tuổi.
10h sáng (giờ địa phương) ngày thứ hai, thậm chí khi truyền thông Triều Tiên nói sẽ có "thông báo đặc biệt" vào buổi trưa, quan chức Hàn Quốc còn nhún vai khi được hỏi liệu có thể có điều gì đã xảy ra. Lần cuối cùng Bình Nhưỡng tuyên bố sẽ có thông báo đặc biệt là vào năm 1994, khi họ đưa tin về cái chết của cha ông Kim, Kim Nhật Thành, người cũng qua đời vì đau tim.
"Lạy chúa!", đó là từ đầu tiên xuất hiện trong đầu tôi khi tôi nhìn thấy nữ phát ngôn viên Triều Tiên trong trang phục đen với sự buồn bã", một quan chức chính phủ, người chịu trách nhiệm theo dõi thông báo từ Triều Tiên cho biết.
"Điều này thể hiện lỗ hổng rất lớn trong mạng lưới tình báo của chúng ta về Triều Tiên", Kwon Seon-taek, một nghị sĩ đối lập Hàn Quốc nói với báo chí.
Kwon Young-se, nghị sĩ đảng cầm quyền, phụ trách uỷ ban tình báo quốc hội Hàn Quốc nhấn mạnh, cơ quan tình báo quốc gia đã mất cảnh giác về thông báo của Triều Tiên. "Chúng tôi sẽ quy trách nhiệm cho họ", ông nói.
No comments:
Post a Comment